Ifishinte Fya Muli Baibele
Isambililo 6: Lesa No Bubi
Lesa No Bubi | Kasebanya Na Satana | Ifiwa | Cakulundapo (Ubuloshi, Bushe Cinshi Cacitike Mu Edeni?, Lusifa, Amatuunko Yakwa Yesu, Ubulwi Mu Mulu) | Amepusho

Cakulundapo 21: Ubulwi Mu Mulu

Ukusokolola 12:7-9: ''Kabili kwali ubulwi mu mulu Mikaeli na bamalaika bakwe baalwile ne cing'wena; ne cing'wena na bamalaika baciko baalwile, no kufilwa; nangu icifulo cabo tacasangilwe libili mu mulu nakalya. Kabili icing'wena icikalamba calipooselwe kunse, ilya insoka ikote, iitwa Kasebanya, kabili Satana, intu ibeepa isonde lyonse: wene aapooselwe kunse mu calo, na bamalaika bakwe baapooselwe kunse pamo nankwe''.

UKULONDOLOLA UKWAISHIBIKWA:-

Aya yali yamo pa mashiwi ayaishibikwa ukucilamo ayabomfiwa ku kulanda ukuti kwali ubusangu mu mulu pakati ka bamalaika, umwafumine kasebanya na bamalaika bakwe ukupooswa panshi pa calo, apo, mu musango wa nsoka, bene baatendeke ukucita ubwafya no lubembu pa calo.

IFYAKULANDAPO:-

1. Fyonse ifyo ifwe tusambilile ukufika pano mwi sambililo ili fifwile ukuletwa ku kwafwilisha pa mashiwi aya. Ifwe natumona ukuti bamalaika tekuti bacite ulubembu no kuti tekuti kube ubusangu mu mulu. Eco amashiwi aya - ayali yeka fye mu musango wa yako - yafwile ukwilulwa mu nshila iyo iyabula ukusanshako bamalaika ukucita ulubembu nangu ukubako bamalaika abalubembu abalenga abantu ukucita ulubembu pa calo, pakumona ukuti ulubembu lufuma mukati keesu, te kufuma kunse ya ifwe (Marko 7:20-23).

2. Insoka yapooswa ukufuma ku mulu, ukulanga ukuti yene intanshi yali kulya. Lelo insoka ya cine cine mu Edeni yapangilwe kuli Lesa ukufuma ku lukungu lwa mushili (Ukutendeka 1:24,25). Takuli icakulangilila ukuti kasebanya aishile panshi ukufuma ku mulu no kwingila mukati ka nsoka.

3. Mona bwino bwino ukuti pano tapali icakusontelela kuli bamalaika ukucita ulubembu nangu ukusangukila Lesa, kano fye ku bulwi mu mulu. Tacingacitwa ku muntu nangu umo ukulwa na Lesa mu Mulu: ''Umuntu nangu umo tekuti apinkane neco ine ncita'' (Amalango 32:39 G.N.B.).

4. Panuma ya busanso bwa vesi 7-9, vesi 10 alanda ukuti kwali ''ishiwi ilikalamba lilelanda mu mulu, Nomba fyaisa ipusukilo na maka, no bufumu bwakwa Lesa wesu, na maka yakwa Kristu Wakwe: pantu kashinina wa bamunyina besu napooswa panshi, uyo uwaleshinina bene kuntanshi yakwa Lesa wesu akasuba no bushiku''. Bushe ifya vesi 7-9 nga fyacitiike pa kutendeka kwe sonde intanshi ya nshita yakwa Adamu na Efa, kuti cene calandwa shani ukuti panuma ya kuwa kwakwa satana kwaishile ipusukilo no bufumu bwakwa Lesa? Panuma ya lubembu lwakwa Adamu, ubuntunse bwatendeke ifyacitiike ifyabulanda fyabuko ifya kuteekwa ubusha ku lubembu no kufilwa - umusango untu ushingalondololwa nge ''pusukilo'' no bufumu bwakwa Lesa. Kuli ukusekelela pakuti kasebanya - kashinina - apooswa panshi pa calo. Bushe mulandu nshi kulingile ukuba ukusekelela ngacakuti ukwisa kwakwe pa calo kwali e ntendekelo ya lubembu no busanso ku muntu? Ukupona ukufuma mu mulu ukuya pa calo nga kwailukwa mu cishibilo ukucila mu cituntulu, ngo kwimininako ukupona ukufuma mu maka (nga Esaya 14:12; Yeremia 51:53; Inyimbo sha Bulanda 2:1; Mateo 11:23), amano ayengi ukucilapo kuti yaishibikwa palwa ici. Bushe ifi fyonse nga fyacitiike intanshi ya nshita yakwa Adamu, nangu inshita panono fye intanshi ya kuwa kwa muntu, kuti kasebanya aleshinina shani ''bamunyina besu'', pakumona ukuti bene inshita ilya tabaaliko?

5. Takuli icintu icilelangilila ukuti ifi fyonse fyacitiike mwi Bala lya Edeni. Icishinka icikankaala cacitwa mu Ukusokolola 1:1 na 4:1 - ukuti Ukusokolola kuli busesemo palwa ''ifintu ifyo ififwile ukwisa pita bwangu''. Eico kwene takuli kulondolola kwa fintu fyacitiike mu Edeni, lelo busesemo bwa fintu ifili no kucitika pa nshita imo panuma ya myaka ya mwanda wantanshi, ilyo Ukusokololwa kwapeelwe na Yesu. Bonse abo mu cishinka abali abafuuka ku Cebo bakamona ukuti ukulondolola uku kweka fye kukalesha ukwesha konse ukwa kusontelela ku Ukusokolola 12 kwi bala lya Edeni. Ilipusho kabili lilingile ukwasukwa nga mulandu nshi ukwishibikwa kwakwa kasebanya na mashiwi pa fintu fyacitiike mu Edeni filingile ukusungwa ukufika pa mpela ya Baibele elyo fyasokololwa.

6. ''Icing'wena icikalamba cali...ilya insoka ikote'' (Ukusokolola 12:9). Icing'wena cakweete ''imitwe cinelubali ne nsengo ikumi'' (vesi 3), eico mu cituntulu cene tacali ni nsoka. Cene pakwitwa ''ilya insoka ikote'' calanga ukuti cene cakweete imisango ya ilya nsoka ya mu Edeni, mu mano ya kuba kabeepa, ngefyo insoka yaali. Mukupalana, ''ulubola lwa mfwa lubembu'' (1 Abena Korinti 15:56), lelo ici tacipilibula ukuti imfwa ni nsoka mu cituntulu. Yene yakwata imisango ya nsoka, ukupitila mu kwampana kwaiko ku lubembu.

7. Kasebanya aapooselwe panshi pa calo kabili aali uwakalipa sana ''pantu wene aishiba ukuti wene akweete inshita inono fye'' (vesi 12). Kasebanya nga aapooselwe panshi mu Edeni, wene alikweete inshita ya kulungulusha umuntu mu nshita yonse itali ya kwikala kwakwe - intu ili te kukwata ''nshita inono fye'' umo umwakucitila ubonaushi.

8. Bushe kasebanya engabeepa shani ''isonde lyonse'' (vesi 9) intanshi wene talapooswa ukufuma mu mulu, pakumona ukuti takwali nangu umo mwi sonde intanshi yakwa Adamu?

9. Vesi 4 alanda ukuti icing'wena cakuliile pa calo no mucila waciko icakaniko ca fitatu ca ntanda sha mu mulu. Ici nga cabelengwa mu cituntulu - na Ukusokolola 12 kuli no kubelengwa mu cituntulu pa kusuminisha ukwilula ukwaishibikwa - ubukulu fye bwa cing'wena buli bukalamba - icakaniko ca fitatu ca mulu onse (nangu ukucepako monse umupita akasuba) kuti cabiikwa pa mucila fye waciko. Takuli inshila yakuti icalo ca mushili kuti caba icikulu ukulinga ukusunga icibumbwa cakula umusango uyu ukutambalala pamulu waciko. Intanda ishingi shikalamba ukucila icalo cesu - bushe ninshi icakanino ca fitatu ca shene kuti caikala shani pa calo? Cene calitunganishiwa ukuti icakaniko ca fitatu ca ntanda kuti catambalala ukufika na pali bamailoshi imintapendwa isano imiku ikana lya makana. Ifi efyo ubutali bwa mucila wa cing'wena buli no kuba! Kabili ibukisha ukuti ifi fyonse fyalicitika, nangu fikacitika, panuma ya myaka ya mwanda wantanshi A.D. lintu ubusesemo ubu bwapeelwe.

10. Mu kumona ifi ne fintu fimbi ifingi mu Ukusokolola 12 (no busesemo bonse) ifyo ifishili fye na maka yakufikilishiwa mu cituntulu, cene te cakupapa ukuti ifwe twaebwa intanshi ya fyonse (Ukusokolola 1:1) ukuti iyi ni imbila ''iyalangililwa'' - ekutiila ukubiikwa mu nsoselo ya cilangililo, nangu icishibilo. Kwati kukonkomesha ici mu mashiwi ya Ukusokolola 12, Ukusokolola 12:1 kwalondolola imicitile iyakonkapo nga ''icishibilo icikalamba'' (amashiwi yakulondolola muli A.V.).

11. Mu kubelenga kwa ifyo kasebanya acita lintu wene ali pa calo, takuli ukulondolola palwa wene ukulenga abantu ukucita ulubembu; icine cine, vesi 12-16 yalanga ukuti kasebanya alifililwe mu kwesha kwakwe ukulenga ubwafya pa calo ilyo wene aafikile palya. Ici capinkana no kwilula ukwaishibikwa.

12. Limo pa mepusho ayakankaala mu kwiluka ngacakuti amashiwi aya yasuminisha amano palwa bulwi mu cituntulu mu mulu, lili ngacakuti ''umulu'' uwasoselwa pano uli mu cituntulu nangu mu cishibilo. Ifwe twalondolwele intanshi ukuti ''umulu'' kuti mu cishibilo wasonta ku cifulo ca maka. Ukusokolola pakuba ibuuku lya musango wa cishibilo, ifwe tuli no kwenekela ici ukuba e mulandu pano.

Umwanakashi wa mu vesi 1 ''afwele akasuba, no mweshi pesamba lya makasa yakwe, na pa mutwe wakwe icilongwe ca ntanda ikumi na shibili''. Ifintu ifi ifya mu mulu, pamo pene no mwanakashi, ifyamoneka mumbilibili mu mulu, tekuti fibe mu cituntulu. Umwanakashi mu cituntulu tekuti afwale akasuba, nangu ukukwata intanda ishikalamba nge calo pa mutwe wakwe mu cituntulu.

Icishibilo cimbi camoneka mu mulu muli vesi 3 - icing'wena icakashika. Ici ilingi cisendwa ngo mulu mu cituntulu, lelo mulandu nshi cene cilingile ukuba ifi, pakumona ukuti umulu umo wine wasontwaako muli vesi 1 kabili ici cili mu cishibilo bwino bwino? Vesi 4 alanga icing'wena ukupoosa pa calo icakaniko ca fitatu ca ntanda sha mu mulu. Ifwe natumona ukuti pamulandu wa bukulu bwa ntanda ne calo, ici tekuti cisonte ku ntanda nangu umulu mu cituntulu. Ubufumu bwakwa Lesa bukapaampamikwa pa calo (Daniele 2:44; Mateo 5:5), ico icishingacitika nga icalo caonaulwa (cene kuti caonaulwa) ku ntanda ishikalamba ukuponena pali cene.

Elyo umwanakashi mu ''mulu'' aafyele umwana wakwe, uyo ''uwasendelwe kuli Lesa, na ku cipuna Cakwe ca bufumu'' (vesi 5).

Icipuna cakwa Lesa ica bufumu cili mu mulu. Umwanakashi nga emo aali kale mu mulu, bushe mulandu nshi umwana wakwe ali no ''kusendelwa'' ku mulu? Umwanakashi afwile ukuba icishibilo ca cintu cimo pa calo, lelo mu ''mulu'' mu cishibilo. Elyo umwanakashi afulumuka ''ukuya mu matololo'' (vesi 6). Umwanakashi nga aali mu mulu mu cituntulu, ici capilibula ukuti kuli amatololo mu mulu. Cene cili icalinga ukucilapo ku mwanakashi ukuba mu cifulo ca mulu mu cishibilo, elyo no kufulumuka ukuya ku matololo pa calo mu cituntulu nangu mu cishibilo.

Elyo ifwe twaisa kuli vesi 7 - ''kwali ubulwi mu mulu''. Fimbi fyonse ifyakusontelela ku ''mulu'' mu Ukusokolola 12 pakuba mu cishibilo, cene camoneka fye ukulingana ukuti ubu bwali bulwi mu mulu mu cishibilo. Ici cifwile ukuba e mulandu, pantu takwingaba ubusangu nangu ulubembu mu mulu mu cituntulu (Mateo 6:10; Amalumbo 5:4,5; Habakuki 1:13). Amano ayaishibikwa yatunga ukuti bamalaika ababi baisalilwa ku mbo; lelo pano bene bali mu mulu. Eico bene te bamalaika mu cituntulu.

Kalemba we buuku ili limo limo epusha abo abatetekela mu mano ya bunkosamutima palwakwa kasebanya ilipusho ili ilyakonkapo: 'Bushe imwe kuti mwapeela ine ilyashi lya kale ilya Baibele iliipi palwakwa kasebanya, ukulingana no kwilula kwenu kwa mashiwi ya Baibele?'

Ubwasuko buli ubwakupinkana nganshi. Ukulingana na mano ya 'bunkosamutima', ubwasuko buli icintu cimo icapala ifi:

a) Kasebanya aali ni Malaika mu Mulu uyo uwapooselwe kunse ukuya mwi bala lya Edeni. Wene aapooselwe pa calo mu Ukutendeka 1.

b) Wene atunganishiwa ukwisa pa calo no kuupa mu Ukutendeka 6.

c) Pa nshita yakwa Yobo wene alandwa ukukwata inshila ya kuya ku Mulu pamo na pa calo.

d) Pa nshita yakwa Esaya 14 wene aapooswa kunse ya Mulu ukwisa pa calo.

e) Muli Sekaria 3 wene ali mu Mulu nakabili.

f) Wene ali pa calo muli Mateo 4. Wene ''aapooswa kunse'' pa nshita ya mfwa yakwa Yesu, ukulingana na mano ayaishibikwa palwa ''mfumu ye sonde ili'' ''ukupooswa kunse'' pa nshita ilya.

g) Kuli ubusesemo palwakwa kasebanya 'ukupooswa kunse' mu Ukusokolola 12.

h) Kasebanya ''akakwa ku munyololo'' mu Ukusokolola 20, lelo wene na bamalaika bakwe baakakilwe ku munyololo mu Ukutendeka, ukulingana na mano ayaishibikwa palwakwa Yuda vesi 6. Wene nga alikakilwe ne 'minyololo ya pee' ninshi, wene kuti akakwa shani libili mu Ukusokolola 20?

Ukufuma muli ifi cene cilingile ukumoneka ukuti amano ayaishibikwa ayakuti kasebanya alipooselwe kunse ya Mulu pa kucita ulubembu tekuti yabe ya cine, pakumona ukuti wene alondololwa ngo ucili mu Mulu panuma ya cila kucitika kwa 'kupooswa kunse'. Cene cili cikankaala ukwiluka 'Umulu' pamo na kasebanya mu mano ya cishibilo.

UKULONDOLOLA UKWALANGWA:-

1. Ukwesha ukulondolola chapta uyu umupwilapo kuli kunse ya kupekanya kwa mashiwi yesu pali nomba. Ukulondolola kwa mavesi aya kulefwaya ukwiluka kwe buuku lyonse ilya Ukusokolola pamulandu wa kwikata yene mu mashiwi.

2. Eico ubulwi mu mulu mu cishibilo - ekutiila icifulo ca maka -bwali pakati ka mabumba ya maka yabili, cila limo na bakonkelemo baliko, nangu bamalaika. Ibukisha ukuti ifwe twalanga ukuti kasebanya na satana ilingi baampana ne misango ya fintu fya bwina Roma nangu ubwina Yuda.

3. Ukuti kasebanya-icing'wena caimininako umusango umo uwa maka ya kuteeka calangwa pali cene ukukwata ''ifilongwe pa mitwe yaciko'' (vesi 3). Ukusokolola 17:9,10 pamo kwalandapo pali cing'wena ici: ''Pano pali ukutontonkanya ukukweete amano'' - ekutiila wiesha ukwiluka inama iyi nge cibumbwa mu cituntulu - ''Imitwe cinelubali ni mpili cinelubali...ishi ni mfumu cinelubali''. Imo pa mfumu ukutwalilila ''pa nshita inono'' nalimo casuntikana na kasebanya-icing'wena ukukwata ''fye inshita inono'' mu Ukusokolola 12:12.


  Back
Home
Next